Effecten van de Tegenprestatie
In Rotterdam hebben ongeveer 20.000 mensen al zo lang een uitkering en zo’n grote afstand tot de arbeidsmarkt, dat ze weinig kans maken op betaald werk. Vanuit het idee van wederkerigheid wil de gemeente Rotterdam dat deze bijstandsgerechtigden iets terug doen voor hun uitkering. OBI deed onderzoek naar de effecten van dit beleid. De centrale onderzoeksvraag van dit onderzoek was: wat zijn de individuele en maatschappelijke effecten van de tegenprestatie en hoe zijn deze te monetariseren?
Uitkomsten positief
Het merendeel van de werkzoekenden die een tegenprestatie leveren ervaart positieve gevolgen op diverse levensgebieden. Zij zijn zelfverzekerder geworden, hebben meer sociale contacten gekregen en voelen zich meer gewaardeerd door de maatschappij. Ook geven zij aan dat zij door de tegenprestatie hun tijd zinvol besteden, meer buitenshuis actief zijn en dingen geleerd hebben. Ook aan vrijwilligersorganisaties is gevraagd wat zij vinden van het beleid. Zij maken kosten om de tegenprestatievrijwilligers hun werk te laten doen, maar het levert hen ook uren vrijwilligerswerk op. Driekwart van de vrijwilligersorganisaties is tevreden tot heel tevreden over de vrijwilligers in het kader van de tegenprestatie.
De deelnemers zelf, de vrijwilligersorganisaties en ook de Rotterdamse bevolking is overwegend positief over dit beleid.
Kosten en baten
Per saldo leidt de berekening van kosten en baten tot een positief saldo van € 2,7 miljoen in 2017 voor de wijken waar in 2013 en 2014 de tegenprestatie werd ingevoerd. Ook alternatieve berekeningen komen uit op een positief saldo, variërend van een half tot drie miljoen. Het verhoudingsgetal tussen baten en kosten is 1,8 wat positief kan worden genoemd. Overigens gaat het hier niet om een businesscase waarbij de kosten en baten bij één partij liggen. Het grootste deel van de kosten ligt bij de gemeente en het grootste deel van de baten ligt bij “de maatschappij”, waaronder de vrijwilligersorganisaties en de ontvangers van mantelzorg.
Onderzoek Aan dit onderzoek werkten 600 werkzoekenden met een bijstandsuitkering mee. Om een goed beeld te krijgen, zijn er alleen werkzoekenden benaderd uit die wijken waar de tegenprestatie al een tijdje is ingevoerd. Ook werkten er ongeveer honderd vrijwilligersorganisaties mee en is er gebruikt gemaakt van gegevens uit de Omnibusenquête die door 800 Rotterdammers werd ingevuld.
Publicatie: Effecten van de Tegenprestatie in Rotterdam