GGD Zuid-Holland Zuid en de afdeling Onderzoek en Business Intelligence van de Gemeente Rotterdam hebben in samenwerking met het regionale project Senioren sterker maken: fysiek en sociaal de data geanalyseerd van deelnemers van 70 jaar en ouder die meededen aan de regionale coronamonitor tussen half april en half juni. Deze monitor gaat over het gedrag en welzijn van mensen ten tijde van de coronacrisis. Onderstaand leest u de belangrijkste resultaten en lessen die we uit de eerste coronagolf trekken en kunnen gebruiken in de tweede golf die nu gaande is. Het volledige rapport Gedrag en welbevinden van 70-plussers tijdens de Coronacrisis vindt u in de bijlage.
Maatregelen en gedrag
De resultaten uit de eerste coronagolf laten zien dat het de deelnemende 70-plussers in het algemeen goed lukte om zich aan de meeste hygiënemaatregelen te houden, voldoende afstand te houden van anderen en niet op bezoek te gaan bij andere 70-plussers of mensen met een kwetsbare gezondheid.
Grote groep senioren houdt zich goed staande
De resultaten geven het beeld dat een relatief grote groep deelnemers zich naar omstandigheden goed staande wist te houden en veerkrachtig was tijdens de eerste coronagolf. Zo zien we dat deelnemers hun leven halverwege juni gemiddeld een score van 7,5 op een schaal van 1-10 geven. Bovendien, na een dip halverwege april ervaart 81-90% van de deelnemers halverwege juni geen verschil in parameters van mentaal welbevinden ten opzichte van voor de coronacrisis. Mogelijk heeft de versoepeling dat senioren bezoek mogen ontvangen van een of twee vaste bezoekers (per 29 april) hier ook aan bij gedragen. Daarnaast is er begin mei door het kabinet perspectief geboden op aankomende versoepelingen van verschillende maatregelen. Dit neemt echter niet weg dat 94% van de deelnemende senioren aan gaf een tweede coronagolf (heel) erg te vinden. Bovendien is er een weliswaar relatief kleine groep senioren die wel (veel) meer problemen ondervond op het gebied van mentaal welbevinden en op wie de coronacrisis een behoorlijke impact heeft. Het is belangrijk deze groep extra te ondersteunen bij een tweede coronagolf.
Veel emotionele eenzaamheid
De sociale eenzaamheid ligt van half april tot half juni opvallend stabiel tussen de 50 en 54%. Percentages die vergelijkbaar zijn met de sociale eenzaamheid bij 75-84 jarigen (50% is emotioneel eenzaam) en 85-plussers (53% is sociaal eenzaam) volgens de laatste gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen uit 2016 (GGD`en, CBS en RIVM, link). De emotionele eenzaamheid daarentegen is opvallend hoog geweest tijdens de eerste coronagolf. Met name in april is de emotionele eenzaamheid met 84% erg hoog, in juni is nog altijd 65% van de deelnemende 70-plussers emotioneel eenzaam. Ter vergelijking: uit de meest recente Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen (GGD`en, CBS en RIVM, 2016, link) bleek dat van de 75-84 jarigen 37% emotioneel eenzaam was, van de 85-plussers was 53% emotioneel eenzaam. Mogelijk werd met name het intieme contact beperkt door de coronamaatregelen terwijl er met (video)bellen wel mogelijkheden waren om sociale contacten bij te houden. Zo redeneert ook het Sociaal Cultureel Plan Bureau in een onlangs verschenen rapport, waarin zij met name bij de senioren een toename zagen in emotionele eenzaamheid. Bovendien waren er in de periode dat de deelnemers werden bevraagd (april-juni) veel initiatieven gericht op sociale eenzaamheid (kaartje sturen, bellen met senioren). Bij een tweede golf van coronabesmettingen is het belangrijk juist ook aandacht te hebben voor het voorkomen van emotionele eenzaamheid.
Minder sporten en bewegen
Veel van de deelnemers zijn in coronatijd (veel) minder gaan bewegen en sporten: half april sportte 55% van de deelnemende senioren (veel) minder dan voor de coronacrisis, half juni was dat nog steeds 35%. Gezien het belang van sporten en bewegen voor de fysieke en mentale gezondheid is het belangrijk hier extra aandacht voor te hebben tijdens een tweede coronagolf.
Gedrag en welbevinden van 70-plussers tijdens de Corona-crisis.